Piyasa Sözlüğü
Forex Piyasa Sözlüğü
Arbitraj Nedir?
Arbitraj, kısaca açıklamak gerekirse, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymetin, paranın veya değerli madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alınıp yüksek fiyatlı piyasada satılarak risksiz kar elde etmektir. Bu ürünler, altın gibi değerli maden veya hisse senedi gibi menkul kıymet olabilir. Buradaki amaç, tamamen risksiz bir şekilde kar elde etmektir. Günümüzde en çok sorulan sorulardan biri Arbitraj, yani risksiz kar elde etmek, nasıl yapılır?” sorusudur. Bunun için büyük ölçekli ve küresel olarak tanınmış birçok firma arbitraj fiyatlama modelleri oluşturarak bu soruya yanıt aramaktadır. Ancak günümüz sermaye piyasaları ve para piyasaları koşullarında bu sanıldığından daha zordur. Zira artık neredeyse bütün piyasalar iç içe girmiştir ve bilgi paylaşımı inanılmaz hızlara ulaşmıştır. Bu yüzdendir ki, manuel olarak, herhangi bir piyasada yanlış fiyatlama yakalamak ve bu sayede arbitraj yaparak kar elde etmek giderek zor bir hal almıştır. Durum böyle olunca arbitraj işlemleri, algoritmik yazılımlar ile yapılır hale gelmiştir. Bu yazılımlar, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymet ile ilgili arbitraj fırsatı oluştuğunda, aynı anda her iki borsaya birden emir göndererek risksiz arbitraj işlemi yapmaktadırlar.
Boğa Piyasası Nedir?
Finans piyasalarında sıklıkla karşılaşılan terimlerden olan ayı ve boğa piyasası kavramları piyasanın yönü (trendi) hakkında bilgi vermektedir. Boğa piyasası (bullish market), piyasanın yükseliş trendinde olduğu yani fiyatların gelecekte iyimser bir ortamda seyredeceği ve yatırımcıların alıma geçeceği dönemdir. Bu terimin kökeninin, boğaların her şeyi boynuzlarıyla aşağıdan yukarıya kaldırdıkları inancından geldiği varsayılmaktadır. Daha çok hisse senedi piyasaları ve altın gibi emtiada rastladığımız “boğa piyasasının başlangıcı” gibi yorumlarla forex piyasasında da karşılaşmak mümkündür. Ayı piyasasında ise durum boğa piyasasındakinin tam tersidir. Yani piyasa aşağı yönlü düşüş trendindedir ve piyasada kötümser bir hava hâkimdir. Boğa piyasasının başlaması için, teknik olarak ilgili piyasanın en düşük seviyesinden %20 yükselmiş olması beklenir.
BOĞA PİYASASININ AŞAMALARI
1.Aşama-Toplama: Zararda olan ve cesareti kırılmış yatırımcılar tarafından satışı gerçekleştirilen değeri çok ucuz malların büyük yatırımcılar tarafından toplanmaya başladığı aşamadır. Henüz belirgin bir yükseliş trendi hâkim değildir ve genel olarak piyasaya ilgi hala azdır.
2.Aşama-Alım Dalgası: Toplama aşamasının ardından piyasada artık iyileşme belirtilerinin net bir şekilde fark edilmeye başlandığı ve küçük yatırımcıların da artık alım dalgasına dâhil olduğu, işlem hacimlerinin arttığı aşamadır.
3.Aşama-Doygunluk: Hacim artışıyla piyasa belirli bir doygunluğa ulaşmıştır ve piyasada alıcı oldukça azalmıştır. Boğa Piyasasının sonuna gelindiğini gösterir, a rdından sert düşüş dalgasının başlaması beklenebilir.
BOĞA PİYASASI ÖRNEKLERİ
Altın, 2000’lerin başından itibaren önemli bir boğa piyasası içerisindeydi. Altın fiyatları, 800 dolar ons seviyelerinden 1900 dolar ons seviyelerine kadar yükselmişti. Bu durum güçlü bir altın boğa piyasası oluşumuna örnektir.
Ayı Piyasası Nedir?
Ayı piyasası kavramı sadece forex işlemleri için değil, bütün finansal piyasalar için (hisse senetleri, tahvil piyasası) sıkça kullanılan bir terimdir. Ayı piyasası, İngilizce bearish market olarak adlandırılmaktadır. Ayı piyasası, genellikle piyasaların karamsar durumda olduğu, fiyatların uzun bir süre daha düşüş trendinde olacağı beklentisi olduğu durumlarda kullanılır. Bir finansal ürünün ayı piyasasına girdiğini söylemek için, öncelikle ana trendin aşağı yönlü (düşüş trendi) olması gerekmektedir. Bununla birlikte eğer bir önceki tepe seviyesinden %20 aşağı yönlü bir hareket olması gerekmektedir.
Ayı piyasasının ne kadar süreceği hakkında genel bir kanı olmamakla birlikte, fiyatların uzun bir süre daha düşmeye devam edeceği beklenir. Ayı piyasası etkisi altındaki bir piyasada bulunan ürünlere talep azalmaktadır. Talep azaldığı için de kimse o ürünleri almak istememekte ve fiyatlar da düşmeye devam etmektedir.
Boğa piyasası ise ayı piyasasının tam tersi olarak, ilgili piyasanın uzun bir süre daha yükseliş trendinde olacağını, o piyasadaki ürünlere olan talebin artmakta olduğunu göstermektedir.
ALTIN AYI PİYASASI – BORSA AYI PİYASASI
Altın ayı piyasası, altın fiyatlarının uzun bir süre daha düşük kalacağını, fiyatların aşağı yönlü eğilim gösterdiğini ve bu eğilimin devam edeceğini gösterir. Borsa ayı piyasası da, borsa endeksinin uzun bir süre daha düşük kalacağını, hisse senetlerinin fiyatlarının aşağı yönlü eğilim gösterdiğini ve bu eğilimin devam edeceğini belirtir.
Altın fiyatlarını örnek alacak olursak, 2000’lerin başından 2011 yılının sonuna kadar uzun bir süre yükseliş trendindeydi yani boğa piyasası yaşanmaktaydı. Ancak 2013 yılının ortalarında, 2011 tepe fiyat seviyesi olan 1900 Dolar ons seviyesinden 1500 dolar ons seviyesinin de altına geriledi. Bir önceki tepe seviyesinden yaklaşık %30 civarında bir düşüş yaşandı ve altın fiyatları resmen ayı piyasası etkisi altına girdi.
Bollinger Bantları Nedir?
Bollinger bantları John Bollinger tarafından 1980 yılında geliştirilen, hareketli ortalamaların üstüne ve altına yerleştirilen, teknik analizde sıklıkla kullanılan volatilite bandıdır. Volatilite standart sapmaya bağlı bir değişken olup, volatilitedeki yükseliş veya düşüşler standart sapmayı etkilemektedir. Volatilite yükseldiğinde bollinger bantları genişlemekte, volatilite azaldığında ise bollinger bantları daralmaktadır.2011 yılında bollinger bantları, John Bollinger adına patentlenmiştir. Bollinger bantları fiyatların göreceli olarak yüksek mi düşük mü olduğunu göstermektedir. Bollinger’a göre bantlar fiyat hareketlerinin %88-89’unu ihtiva etmektedir. Bu sebeple bollinger bantlarının dışına çıkan fiyat hareketlerinin olağan dışı olduğunu belirtmektedir. Teknik olarak bakıldığında fiyatlar üst banda yakınsa fiyatlar göreceli olarak yüksek, fiyatlar alt banda yakınsa fiyatlar göreceli olarak düşük olarak nitelendirilmektedir. Bununla birlikte fiyatların göreceli olarak yüksek seyretmesi alış veya satış sinyali olarak yorumlanmamalıdır.
Bayrak Formasyonu Nedir?
Bayrak formasyonu kısa vadeli görünümde oluşan ve trendin devamı anlamına gelen grafik oluşumlarıdır. Bayrak formasyonu kesinlikle bir geri dönüş formasyonu değildir. Bayrak formasyonu ile flama formasyonu birbirine çok benzerler. Kısaca tanımlamak gerekirse; çok sert bir yukarı fiyat hareketinden sonra, kısa vadeli bir konsolidasyon oluşması ve bu konsolide grafiğin şeklinin bayrağa benzemesidir. Bu konsolide oluşumu sırasında genellikle hacimler düşük seviyede hareket eder. Bayrak formasyonunun oluşumunda ilk hareket çok sert bir yukarı hareket sonucu oluşur ve bu bayrağın direğini meydana getirir. Bu hareketi kaçıran yatırımcılar, bayrak oluşumunu takip edebilirler. Bayrak oluşumu genellikle sekiz bar civarı olur ama kesinlikle yirmi bar üzerine çıkmaz. Yirmi bar üstüne çıkan konsolidasyon oluşumlarında, bayrak direğini oluşturan ilk hareket gücünü yitirir ve trend güç kaybeder. Pozisyona girme sinyali, bayrak oluşumunun üst noktası kırıldığı anda gelir. Bu seviyede hacimlerde gözle görünür oranda artış meydana gelir. Eğer hacimde beklenen artış olmaz ise, oluşum muhtemelen geçerliliğini yitirecektir. Hedef fiyat seviyesi genelde, bayrak direğinin başlangıç noktası ile bayrağın oluştuğu kısım arasındaki fakın, bayrak oluşumu tamamlanıp yukarı harekete başlandığı noktaya eklenmesiyle bulunur.
CFD Nedir?
CFD’nin Türkçe karşılığı ‘’Fark Sözleşmeleri’’ anlamına gelmektedir. Hisse senetleri, hisse senedi endeksleri, tahviller ve emtialar gibi varlıklara fiziki olmayan şekillerde yatırım yapabilmenizi ve fiyat beklentilerinin alınıp satılmasını sağlayan kontratlardır. Herhangi bir CFD yatırımınızda, fiyat beklentilerini alıp satarsınız ve fiziki olarak o enstrümana sahip olmazsınız.
CFD’ler; hisse senedi, tahvil, endeks veya emtia gibi varlıklara fiilen sahip olmadan sadece fiyat beklentilerinin alınıp satılmasını sağlayan türev araçlardır. Daha düşük sermaye ile daha kolay ve hızlı işlem yapılabilen CFD kontratlarının kaynakları çeşitli finansal varlıklar olabilir.
Düşük teminatlarla finansal ürüne sahip olmadan ilgili dayanak ürünün gelecekteki beklentilerine, dayanak ürüne göre daha düşük teminat bağlayarak yatırım yapmanıza olanak sağlayan yatırım araçlarıdır.
Daha az teminata gerekliliğinden dolayı tercih edilen ve hızlı olan, aynı zamanda kolay bir yatırım aracı olan CFD’ler yatırımcısına küçük fiyat değişimlerinden büyük kazanç sağlama imkanı sağlar.
CFD ürünleri, vadeli ve vadesiz olmak üzere ikiye ayrılır. Vadesiz kontratlarda dayanak varlıkta herhangi bir vade olmamaktadır. Bazı vadesiz CFD ürünlerinde dayanak varlık vadeli olmasına karşın, ürün vadesiz olarak işlem görebilir. Bu durumda ki CFD ürünlerinde vadeli farkı oluşacak fark, taşıma maliyeti olarak yatırımcılara yansıyabilir.
Destek Direnç Nedir?
Destek ve direnç kavramları sadece forex piyasalarında değil finansal piyasaların tümünde kullanılan bir teknik analiz kavramıdır. Genel olarak destek, fiyatlardaki düşüşün durmasının beklendiği seviye olarak açıklanabilir. Destek seviyelerinde finansal üründeki satışın durması, alıcıların bu seviyeden tepki vermeleri olarak yorumlanır. Ancak, önemli destek seviyelerinin kırılması halinde, yani aşağı yönlü destek noktalarının geçilmesi halinde, satışların hızlanacağı ve destek noktasının artık bir direnç noktası haline geleceği unutulmamalıdır. Bir destek noktasının kırılması demek, destek seviyesinin altına fiyatların sarkması demek değildir. Bir destek seviyesinin kırıldığını net olarak bu seviyenin altında kapanış yaptığında söyleyebiliriz. Forex piyasalarında tarihsel grafiklere baktığımızda gözümüze ilk çarpan, satışların durulduğu, fiyatların bu seviyenin altına daha da düşemediği yerler destek seviyeleridir.
Devalüasyon Nedir?
Devalüasyon, sabit kur rejimi uygulayan ya da yarı sabit kur rejimi uygulayan ülkeler tarafından kullanılan bir para politikası aracıdır. Devalüasyon, bir ülkenin resmi para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında veya bir grup para değeri karşısında ya da para standartlarındaki değerinin düşürülmesidir. Devalüasyon çoğunlukla depresyon ile karıştırılır ve revalüasyonun tam olarak tersidir.
Devalüasyon, ilgili paraya sabit ülkenin hükümeti veya merkez bankası tarafından kullanılan bir araçtır. Devalüasyon yapmanın en temel sebeplerinden bir tanesi ülkenin ticaret açığını dengelemek için parasının değerini düşürmesidir. Devalüasyon, para biriminin değerinin düşürülmesi ile ihracatın daha ucuza gelmesi ve küresel ticaret rekabetinde daha avantajlı hale gelmesini sağlamaktır. Bununla beraber, ithalat daha pahalı hale gelir ve yerli hane halkının ithal ürünlere olan talebinin azalması beklenirken, yurt içi üreticinin ürünlerine olan talebin artmasını sağlar.
Devalüasyon her ne kadar olumlu bir para politikası aracı gibi görünse de, negatif etkileri de bulunmaktadır. İthalatı daha pahalı hale getirmek yurtiçindeki üretimi daha az efektif hale getirebilir ya da ihracatın daha ucuz hale gelmesi talebi çok ciddi artırarak enflasyona sebep olabilir.
DEVALÜASYON ÖRNEKLERİ NELERDİR?
Örneğin; Mısır ABD dolarının kara borsaya düşmesinden dolayı kur açısından ciddi baskı yaşamıştı. Kara borsanın yükselmesi, Mısır’ın yurt içi üretimini ve yatırımlarını ciddi sekteye uğratmıştı. Bu sebepten dolayı Mısır Mart 2016 yılında Amerikan doları karşısında kendi para birimini %14 devalüe etti.
Devalüasyonun ardından Mısır borsası çok ciddi yükselişler gösterdi ancak bunun karşısında kara borsa piyasası Mısır merkez bankasını daha fazla önlem almak zorunda bıraktı. 12 Haziran 2016’da Mısır bankası bir kez daha devalüasyon yaparak Mısır Pound’unun değerini Amerikan Doları karşısında düşürdü.
Devalüasyon konusunda diğer bir örnek ise Çin’dir. 2015 yılında kredi piyasası ve ekonomik daralma ile ciddi problemler yaşayan Çin, yerel para birimi olan Reminbi’yi devalüe etti. Yıl içerisinde bu devalüasyon hareketini birkaç defa tekrarlayan Çin, ABD ile küresel ticaret üzerinde para politikası araçları ile müdahale ettiği için Çin’i uyarmıştı. Ülkelerin para birimlerini devalüe etmek suretiyle, küresel ticarette avantaj sağlamaya çalışması, ihracatta avantajlı hale gelmesi kur savaşlarının ana nedeni olarak görülmektedir.
Dikdörtgen Formasyonu Nedir?
Dikdörtgen grafik formasyonu fiyatların destek ve direnç seviyeleri arasından bir süre boyunca her iki seviye tarafına değmesiyle oluşur. Bu destek ve direnç seviyeleri genellikle yatay olmakla beraber aşağı veya yukarı görünümlü kanal şeklinde de olabilir. Burada asıl önemli olan destek ve direnç seviyelerinin yatay şeklinde veya aşağı/yukarı kanal şeklinde olması değil; birbirlerine paralel olmasıdır. Dikdörtgen oluşumu, fiyat hareketlerinin destek seviyesinden yükselmesi ile başlar, sonrasında direnç seviyesine değdikten sonra tekrar geri çekilerek destek seviyesine gelir ve oradan tekrar direnç seviyesine doğru bir hareket gerçekleştirerek tamamlanır. Bunun tersi ile de önce direnç seviyesinden geri çekilme ile başlayan grafik oluşumu da mümkündür. Dikdörtgen grafik formasyonu, fiyatların en az iki kez destek seviyesine iki kez de direnç seviyesine değmesiyle, bir başka deyişle en az dört hareketin oluşumu ile meydana gelir. Dört hareket oluşumu tamamlanmadan fiyatlar destek veya direnç seviyesini kırarak herhangi bir tarafa doğru hareket ederse, dikdörtgen oluşumundan bahsetmek mümkün olmaz. Pozisyona giriş noktası ise, dördüncü hareketin tamamlanmasından sonra fiyatların hangi taraftaki seviyeyi kıracağına göre belirlenir. Hedef fiyat seviyesi ise, kırılan seviyeden yukarı veya aşağı yönlü, dikdörtgeni oluşturan destek- direnç seviyeleri arasındaki mesafe kadardır.
Mikro Lot Nedir?
Forex piyasalarında her geçen gün artan işlem hacmi, profesyonel ve kurumsal yatırımcıların yanı sıra farklı uzmanlıklara ve/veya daha düşük teminatlara sahip kişilerde de ilgi uyandırarak forex piyasalarında daha fazla oyuncunun işlem yapmasında önemli rol oynamaktadır. Foreks piyasalarında işlemlerin kaldıraçlı yapılması, düşük teminata sahip yatırımcıların, kaldıraç sayesinde daha yüksek kar/zarar elde etmeleri sonucunu getirmektedir.
Forex piyasalarında yatırımcılar pozisyon alırken, örneğin USDTRY paritesinde BUY (ALIŞ) işlemi veya SELL (SATIŞ) işlemi yaparken işlem platformu olan ve tüm dünyada ki FX kurumlarının 90%’ından daha fazlasının da kullandığı Meta Trader 4 işlem platformunda 0,01 lot işlem hacminden başlayarak çeşitli büyüklüklerde pozisyon açılabilmektedir. Digit olarak adlandırılan, virgülden sonraki rakam sayısı, iki tane ve en sondaki rakam sıfırdan farklı ise yani 0,01 şeklinde yazılıyor ise buna mikro lot denir. Mikro lot uygulaması sayesinde ayrıca 0,02 / 0,13 / 1,27 şeklinde pozisyon büyüklüklerinin de açılması mümkün olabilir.
Eğer işlem hacimleri 0,10 / 0,20 / 1,50 / 2,70 şeklinde yazılıyor ise yani en son digit (virgülden sonraki ikinci rakam) her zaman sıfır kalıyor ise o zaman burada mini lot uygulaması söz konusu demektir. Yani forex yatırımcılarının kullanabileceği minimum lot büyüklüğü mikro lot değil mini lot olur.
Mikro Lot Büyüklüğü; 0,01 Lot = 1.000 br dir. Yani pozisyon USDTRY paritesinde alınacak ise baz döviz yani baştaki para birimi cinsinden 1.000 dolar büyüklüğünde bir pozisyon açılmış olur. Eğer alınan pozisyon büyüklüğü örneğin 1,56 lot ise bu durumda 156.000 dolar büyüklüğünde pozisyon alınmış olunur.
Emtia Nedir?
Emta, ticarete konu olan altın, gümüş, petrol, doğal gaz, bakır, pamuk, mısır, buğday, şeker, kahve gibi malların tümüne verilen addır. Bu malların alım-satımının gerçekleştirildiği piyasaya Emtia Borsası denir ve Türkiye’de 133 adet Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı emtia borsası bulunmaktadır. Emtia fiyatlarını etkileyen faktörler arasında mevsimsel değişiklikler, doğal afetler, ekonomik faaliyetler, arz-talep gibi unsurlar sayılabilir. Emtia yatırımı yapmak isteyen yatırımcıların bu unsurların etkilerini takip etmeleri doğru yatırım yapmalarına katkıda bulunacaktır. Emtia ürünleri genellikle vadeli piyasalarda işlem görse de bazı ürünlerin spot piyasası da mevcuttur. Örneğin; CBOT (Şikago Ticaret Borsası) dünyada emtiaların vadeli olarak el değiştirdiği, vade sonunda nakit veya fiziki uzlaşı sağlayan en büyük emtia borsasıdır. Vadeli piyasalarda yapılan emtia işlemleri spekülatif ve hedging amaçlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Hedging amaçlı emtia ticareti yapan kişiler genelde üretici ve bu ürünleri sanayide kullanan firmalardır. Spekülatif amaçlı emtia ticareti gerçekleştirenler ise yatırımcılardır.
Endeks Nedir?
Borsa endeksi, içerisinde belirli hisse senetlerini bulunduran, bu hisse senetlerinin farklı ağırlıklarla hesaplanması sonucu bulunan bir değerdir. Her hissenin endeks değeri içerisindeki ağırlıkları farklılık göstermektedir.
Dünya’da işlem hacmi bakımından en aktif borsa endeksleri Dow Jones, Nasdaq, S&P500, Ftse ve Xetra Dax’tır. Türkiye’de ise Borsa İstanbul çatısı altında birden fazla endeks bulunmaktadır. Borsa İstanbul’da en fazla işlemin gerçekleştiği endeks çeşitleri/endeks türleri; BİST 100 endeksi, BİST 30 endeksi ve BİST Bankacılık endeksidir.
ENDEKS HESAPLAMA
Borsa endeksleri, içerisinde bulunan hisselerin ağırlıklarına göre hesaplanmaktadır. Örneğin; Dow Jones 30 endeksi içerisinde, en aktif 30 adet hisse senedi bulunmaktadır. Bu hisselerden bazıları; Goldman Sachs, Microsoft, Pfizer, vd’dir. Endeks içerisindeki hisseler belirli periyodlarla revize edilmekte, endeksten çıkarma veya endekse ekleme işlemleri gerçekleştirilmektedir.
Enflasyon Nedir?
Enflasyon, mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır. Ancak mal ve hizmetlerin fiyatları zaman içinde artabilir veya azalabilir. Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil, fiyatların genel düzeyinin sürekli bir artış göstermesidir. Diğer bir deyişle, sadece bazı malların fiyatlarının sürekli artması ya da tüm malların fiyatlarının bir sefer artması enflasyon değildir. Örneğin aylık enflasyon oranının yüzde 1 olması, o ay içinde fiyatlar genel seviyesinin bir önceki aya göre yüzde 1 oranında arttığını gösterir. Yıllık enflasyonun yüzde 30 olması da, fiyatların bir önceki yıla göre ortalama yüzde 30 oranında arttığını, örneğin geçen yıl 200 TL’ye alınan bir mal sepetinin bu yıl ancak 260 TL’ye alınabileceğini ifade eder.
Enflasyonun düşmesi; fiyatların düşmesi, insanların alım gücünün artması, gelirlerinin yükselmesi demek değildir. Enflasyonun düşmesi, fiyatların daha az artması, insanların alım güçlerinin daha az azalması ve neticesinde istikrar ve refah demektir.
Enflasyon oranları, merkez bankalarının para politikalarında atacağı adımları doğrudan etkileyebileceğinden, kurlar üzerinde de oldukça etkilidir. Çünkü enflasyon oranı, merkez bankalarının faiz oranları üzerinde yapacağı değişiklikler için öncü göstergelerdir. Örneğin, enflasyon oranlarının, merkez bankalarının hedeflerinden yukarı yönde sapması durumunda faizlerde artış beklentisi ön plana çıkarken, enflasyon oranının merkez bankalarının hedeflerinin altında kalması durumunda ise faizlerde düşüş beklentisi ön plana çıkmaktadır.
Örneğin; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 2016 yılı enflasyon hedefini 5% olarak belirledi. Ancak yaşanan yurt içi yurt dışı gelişmeler bu enflasyon hedefinin sapmasına sebep olabilir. Bu sapma oranının kesin bir değeri olmamakla birlikte TCMB global piyasaların gidişatını göz önünde bulundurarak faizlerde artışa gider ise USDTRY VE EURTRY kurlarında (Türk Lirası’nın değer kazancı nedeniyle) aşağı yönlü hareketler izlenebilir. Veya, mevcut konjonktür TCMB’nin faizleri düşürmesine sebep olursa bu durumda USDTRY ve EURTRY kurlarında (Türk Lirası’nın değer yitirmesi nedeniyle) yükselişler söz konusu olabilir. Tabi ki kur hareketlerinde enflasyon tek başına etken olmamakla birlikte, volatiliteye sebep olabilecek önemli bir veridir.
Fibonacci Dizisi Nedir?
Fibonacci Dizisi, her sayının kendisinden bir önceki sayı ile toplanması ile elde edilen sayılar serisidir. Fibonacci Disizinde yer alan rakamların özelliği, Fibonacci Dizisinde yer alan sayıların kendilerinden bir öncekiyle oranlandığında oluşan serinin altın orana yaklaşarak ilerlemesidir.
Fibonacci dizisi 1 rakamı ile başlamak zorunda değildir. Herhangi bir rakam ile başlayabilir.
Örn/ 0-1-1-2-3-5-8-13-bir Fibonacci Dizisidir ancak Fibonacci Dizisi, 4-4-8-12-20-32-52-84 olarak da devam edebilir.
Fibonacci Dizisine neden Fibonacci Dizisi Denilir ?
Fibonacci Dizisi Leonardo Fibonacci tarafından bulunmuştur. İtalya’da doğmuş olan Leonardo Fibonacci bir problemi araştırırken bu sayıları keşfeder ve kendi adını vermeye karar verir.
Fibonacci Dizisi Neden Bu Kadar Önemlidir ?
Fibonacci Dizisi Nedir başlığında da bahsettiğimiz gibi, dizideki sayıların kendinden önceki sayıya bölünmesiyle altın orana yaklaşılması ve altın oranın da hayatımızdaki objelerin içinde yer alması bu sayıları önemli ve gizemli kılmıştır. Fibonacci Dizisinde yer alan altın oran, eski Mısırlılar bulmuşlardır. Yunanlılar da, Mısırlılar gibi bu sayıyı mimaride kullanmışlardır. Altın oranı basitçe anlatmak gerekirse,
Bütünü oluşturan parçalar arasındaki geometrik orandır.
Günlük hayatımızdan örnekler ile Fibonacci Dizisini açıklamaya çalışırsak,
İşaret parmağımızın bir önceki boğum ile oranı altın oranı vermektedir.
Fibonacci Dizisi ile ulaşabildiğimiz altın oran insan yüzündeki duyu organlarının oranlamasıyla da ortaya çıkmaktadır. Örneğin, kulaklarımızın, burnumuzun altından çenemize kadar olan alan altın oranı içermektedir.
Mısır Piramitlerinde de tabanının yüksekliğine oranı altın oranı vermektedir.
Forex Al Sat Sinyalleri Nedir?
Finansal okuryazarlık her geçen gün artarken gerek makro gerekse mikro düzeyde birçok önemli veri sadece finans piyasaları uzmanlarınca değil artık mühendis, avukat, esnaf gibi farklı meslekleri icra eden kişiler tarafından da yakından takip ediliyor. Özellikle, Avrupa-ABD-İngiltere-Japonya gibi gelişmiş ekonomilerin verilerinin yanı sıra Çin-Hindistan-Brezilya-Türkiye-Rusya gibi gelişmekte olan ülkelerin verileri de piyasaları yakından ilgilendiriyor.
Finansal piyasalarda yaşanan volatilitenin parite, cfd, emtia fiyatlarında oluşturduğu alım-satım fırsatlarından anlık olarak yararlanılmasını sağlayan forex piyasalarının da işlem hacmi her geçen gün artmaya devam ediyor.
Forex piyasalarında işlem yapan yatırımcıların anlık fiyat hareketlerinin çok hızlı olması sebebiyle işlem yapma yöntemleri ve stratejileri de her geçen gün değişiyor, gelişiyor. Bu bağlamda otomatik alım satım tekniklerini içeren Forex Al Sat Sinyalleri özellikle forex piyasasında işlem yapan yatırımcılar tarafından oldukça talep görüyor.
Teknolojide ki gelişimin de önemli katkı sağladığı robot yazılım dünyası forex piyasası yatırımcılarının parite, emtia, cfd ürünlerinde milisaniyeler içerisinde alım satım yapmalarına yardımcı oluyor. Bu nedenle forex piyasası forex al sat sinyalleri veya forex robotları kuşkusuz birçok avantajı beraberinde getiriyor. Özellikle de meslekleri gereği günün her anı telefon veya bilgisayarından forex piyasalarını takip edemeyen yatırımcılar, belirli stratejiler doğrultusunda oluşturulan otomatik al sat sinyallerini veya forex robotlarını Metatrader 4 işlem platformlarına kurdukları takdirde forex al sat sinyalleri sayesinde piyasada oluşan fırsatlardan kolayca yararlanabiliyorlar.
Forex piyasasında kullanılan otomatik al sat robotlarının bir diğer avantajı ise yatırımcılara sms veya e-mail yolu ile bildiride bulunarak olası fırsattan yararlanıp yararlanılmayacağı konusunda son kararı yatırımcıya bırakıyor olmasıdır.
Forex Nedir?
Forex iki ülke para biriminin birbirine karşı dönüşümünü ifade eden foreign exchange kelimesinin kısaltmasıdır. Zaman içerisinde forex işlemlerinin popüler olmasının ardından sadece dövizler değil, emtialar da forex platformlarının içerisine girmiş ve forex ürünü olarak işlem görmeye başlamıştır. Forex piyasası dünyanın işlem hacmi en yüksek ve en likit piyasasıdır. BIS (Bank of International Settlement) verilere göre forex piyasasının işlem hacmi günlük 5.5 trilyon USD civarındadır. Forex piyasalarında kaldıraç faktörünün bulunması sebebi ile küçük yatırım tutarlarıyla bile işlem yapılabilir olması piyasanın bu kadar ilgi çekici hale gelmesine sebep olmuştur.
Forex Spread Nedir?
Döviz çiftlerinin/paritelerin (para birimlerinin birbirine oranının) alış fiyatı (ask) ile satış fiyatı (bid) arasındaki farka spread denir. Alış-satış fiyatları arasındaki fark pip cinsinden ölçülür. Pip, bir paritedeki en küçük fiyat değişimidir ve çoğu paritede 4. Basamaktaki (on binde birinci basamak) değişikliği ifade eder (1 pip=0,0001).
Forex piyasalarında işlem aracılığı sunan aracı kurumlar arasında ve üründen ürüne farklılık gösterebilir. Spreadler, piyasadaki likiditeye bağlı olarak gün içi değişkenlik gösterebilir. Dinamik spread (değişken spread) olarak adlandırılan bu spreadler, likiditenin yüksek olduğu saatlerde daralabilir, likiditenin düşük olduğu saatlerde ise genişleyebilir. Bazı aracı kurumlarda sabit spread uygulaması da bulunmaktadır. Aracı kurumlar Forex piyasalarında yapılan işlemlerden genellikle komisyon almazlar, elde ettikleri gelir bu spread oranlarının içerisindedir. Exbina yatırımcılarına düşük spread oranları sunmaktadır.
Hareketli Ortalama Nedir?
Hareketli ortalama trend takipçisi olarak kullanılan önemli bir göstergedir ve teknik analizde sıkça kullanılmaktadır. Hareketli ortalamalar fiyatların nereye gideceği hakkında bir yol göstermekten ziyade, gecikmeli olarak mevcut yönü göstermektedir. Geçmiş fiyatlara dayalı bir gösterge olduğu için gecikmelidir.
Hareketli ortalamalar, forex piyasalarında kullanılan indikatörlerinde çoğunda kullanılmaktadır. Örnek vermek gerekirse; bollinger bantları, MACD ve ichimoku gibi indikatörlerin hesaplamalarında hareketli ortalamalar yer almaktadır.
Ichimoku Nedir?
Ichimoku bulutları olarak da bilinen ichimoku indikatörü finansal piyasalarda destek, direnç ve trend belirlenmesinde yardımcı olan bir indikatördür. Ichimoku kinko Hyo olarak da bilinen bu indikatör “eşitlik grafiği” olarak da bilinmektedir. Tek bir görüntü ile trend belirleme ve trende dair potansiyel sinyaller görülebilmektedir. Indikatör Japon gazeteci Goichi Hosoda tarafından 1969 yılında geliştirilmiştir. Grafiklere bakıldığında çok karışık gibi gözükse de aslında kullanışlı ve basit bir indikatördür.
Ichimoku İndikaötünün ne olduğunu anlamak için, öncelikle Ichimoku Kinko Hyo analizinde terimlerin ne anlama geldiğini belirtmekte fayda olacaktır çünkü bu terimlerin karşılıklarını grafikler üzerinde sürekli takip edeceğiz.
- Tenkan Sen: 9-periyot hareketli ortalama varsayılan değerdir.
- Kijun Sen: 26-periyot hareketli ortalama varsayılan değerdir.
Hareketli ortalamalar destek ve direnç seviyelerinin en yakın nerelerde olduğunu bulmamıza yardımcı olmaktadır.
Yükselen piyasa içinde 9-periyot hareketli ortalama fiyatlara daha yakındır, bu yüzden bir geri çekilme yaşanması halinde, doğal olarak ilk destek seviyesi görevi görecektir. Fiyatları daha uzaktan takip eden 26-periyot hareketli ortalama ise bir sonraki destek görevini üstlenir. Düşüş piyasası için de aynı kurallar geçerlidir.
- Senkou Span A: 9-periyot hareketli ortalama ile 26-periyot hareketli ortalamanın toplanarak ikiye bölünmesinden sonra elde edilen değerin 26-periyot ileri kaydırılması ile elde edilir. Senkou Span A, 26 periyodun ağırlıklı ortalaması gibi görev görmektedir.
- Senkou Span B: 52 periyot içindeki en yüksek ve en düşük değerin toplanarak ikiye bölünmesinden sonra elde edilen değerin 26-periyot ileri kaydırılması ile elde edilir. Diğer bir deyişle Senkou Span B, 52 periyodun orta noktasıdır (%50 geri çekilme oranı).
*Ichimoku Bulutu: Senkou Span A ile Senkou Span B arasında kalan bölgedir.
Eğer fiyatlar bulutun içerisinden geçerek bulutu delmeyi başarırsa trendin o yönde devam edeceği tahmin edilir. Bir başka deyişle; parite bulutun aşağısına inerse düşüş, parite bulutun yukarısına tırmanırsa yükseliş akımı hakim olmaya başlamıştır.
Bulutların kalınlığı da önemli bir noktadır. Bulutun kalın olduğu bölgede desteğin (veya direncin) daha fazla olduğunu; bulutun ince olduğu bölgede desteğin (veya direncin) daha az olduğunu söyleyebiliriz. Akımların bu tip noktalarda yön değiştirme olasılığı daha fazladır.
- Chikou Span: Kapanış fiyatının 26 periyot geriye kaydırılması ile elde edilir. Varsayılan bir değerdir ancak istenilirse değiştirilebilir.
İkili Dip Formasyonu Nedir?
ÇİFT TEPE – İKİLİ TEPE FORMASYONU
Çift tepe ya da ikili tepe olarak adlandırılan formasyon, teknik analistlerce güçlü bir yukarı trendin sonuna gelindiğinin habercisi olduğu varsayılır. Önemli bir zirve seviyesinden dönülmesiyle beraber daha önce harekete katılamayan yatırımcıların da tekrar yükseliş olacağı ve trendin devam edeceği beklentisi ile piyasaya girmesi fiyatları bir önceki tepeye yakın bir seviyeye kadar taşır, fakat bir önceki tepede yaşanan sert satış ikinci tepeyi de önemli bir direnç haline getirmesinin ardından alıcıların bu noktada isteksiz olması fiyatları tekrar destek seviyesine çekmesi ile oluşur.
ÇİFT DİP – İKİLİ DİP FORMASYONU
Bu formasyon ikili tepe formasyonunun tersi niteliğindedir. Düşüş trendinin sonunda görülen bu formasyonda hacim miktarı, birinci dip oluşurken yüksektir. Birinci dipten gelen tepki alımlarında ise hacim daha düşük kalır. İkinci dipten dönüşten itibaren işlem miktarı da fiyatla birlikte artar. Bu formasyon grafiklerde, ikili tepe formasyonu şekline benzetilen M harfinin tersi olan W harfine benzemektedir. Tıpkı ikili tepe formasyonunda olduğu gibi bu formasyonun da genellikle bir aydan daha uzun süreceği varsayılır.
Kaldıraç Nedir?
1970’li yılların başlarında Bretton Woods anlaşmasının sona ermesi ile birlikte döviz kurlarında başlayan volatilite, swap benzeri türev ürünlerin hayata geçmesine imkan sağladı. Her geçen gün gelişen teknolojinin katkısıyla da günümüze gelindiğinde kaldıraçlı türev piyasalarda banka ve benzeri finansal kuruluşların yanı sıra bireysel yatırımcılar da oldukça dar spread oranları ile kolayca işlem yapma fırsatı yakaladılar. Türkiye’de özellikle son 10 yıldır gelişen forex piyasaları, 2012 yılından itibaren SPK regülasyonu gereği forex piyasalarında işlem yapma imkânı sağlayan finansal kuruluşların denetlenmeye başlanması ile kaldıraç oranı kullanarak daha yüksek hacimli işlem yapma fırsatından yararlanmak isteyen büyük-küçük tüm yatırımcıların ilgisi artmaya başladı.
FOREX’TE KALDIRAÇ ÖRNEĞİ
Forex piyasalarında sıkça kullanılan ve yatırımcılar tarafından risk unsuru olarak görülen “kaldıraç” kavramını netleştirmek için bir örnek üzerinden gidelim. FinansolineFX’de 1/100 kaldıraç oranı seçeneğiyle forex hesabı açan Ahmet Bey’in, başlangıç teminatı olarak hesabına 1.000 USD yatırdığını düşünelim. Ahmet Bey’in yatırmış olduğu bu teminat ile açabileceği maksimum pozisyon büyüklüğü 100.000 USD ( 1.000 x 100 ) ‘dir. Maksimum pozisyon büyüklüğünün burada altını çizmek gerekiyor. Çünkü yatırımcıların kullanmış olduğu işlem platformuna bağlı olarak emir ekranında açmış olduğu pozisyonun nominal büyüklüğü de görülebilir, lot cinsinden değeri de. Eğer Ahmet Bey forex piyasalarında en sık kullanılan işlem platformlarından biri olan MetaTrader4 platformunda USD/TRY paritesinde işlem yapıyorsa, emir ekranında “volume” olarak görülen alanda “ 1 “ seçerek 1 lot’luk pozisyon açmış olur. Açmış olduğu pozisyonun nominal büyüklüğü de 100.000 USD olur. Artık Ahmet Bey ‘in hesabındaki 1.000 USD, USDTRY fiyatının her bir pip yükseliş / düşüş ‘ünde 100.000 USD ‘lik bir pozisyonun karını veya zararını içerecek şekilde artar veya azalır.
Lot Nedir?
Para ve sermaye piyasalarında işlem yapan birçok yatırımcının karşılaştığı farklı terimler vardır, “Lot” da bunlardan birisidir. Borsa İstanbul’da işlem yapan bir yatırımcının karşılaştığı “lot” kavramı; 1 TL nominal değerli payı ifade ederken, forex lot kavramı, forex piyasalarında işlem yapan yatırımcılar için farklı pozisyon büyüklüklerini ifade etmektedir. Dolayısıyla 1 lot ne kadar sorusuna cevap, forex ve hisse senetleri için farklıdır.
FOREX LOT NEDİR? FOREX PİYASALARINDA LOT KAVRAMI VE FOREX LOT HESAPLAMA
Exbina MetaTrader4 platformunda işlem yapan forex yatırımcılarının emir ekranında karşılaştıkları “ Volume / Hacim “ alanı, forex piyasasında yapılan işlemlerin pozisyon büyüklüğünü gösteren kısımdır.
Bir forex yatırımcısı emir ekranında hacim olarak “ 1 “ i seçerse o zaman yatırımcı 1 Lot işlem açmış olur. Açılan 1 Lot’un pozisyon büyüklüğü ise parite dediğimiz çapraz döviz çiftlerinde “ 100.000 birim” ‘e tekabül etmektedir. Forex işlemlerinde lot büyüklüğünün “birim” olarak tabir edilmesinin sebebi pozisyon büyüklüğünün baz döviz cinsine göre değişiklik göstermesidir. Örneğin; yukarıdaki resimde olduğu gibi, EUR/USD paritesinde hacim alanında “1” seçerek 1 lot işlem yapan bir forex yatırımcısının açmış olduğu pozisyon büyüklüğü “ 100.000 EUR” dur. Dolayısıyla EURUSD paritesinde “lot ne demek” sorusunun cevabı 100.000 EUR’dir. Eğer bu yatırımcı döviz çiftlerinden USD/TRY ‘yi seçmiş olsaydı o zaman pozisyon büyüklüğü “ 100.000 USD” olacaktı. USDTRY paritesi için “lot nedir” sorusunun cevabı 100.000 USD’dir. Yani “birim” in yerini alacak olan döviz cinsi “Baz Döviz” olan çapraz döviz çiftinin başındaki para birimidir. EUR/USD paritesinde baz döviz EUR iken USD/TRY ‘de USD ‘dir.
MACD Nedir?
MACD göstergesi trend takipçisi olan ve fiyatların iki farklı hareketli ortalaması arasındaki ilişkiyi gösteren bir momentum indikatörüdür. Temel olarak 26 günlük üssel hareketli ortalamanın 12 günlük üssel hareketli ortalamadan çıkartılması ile elde edilmektedir. MACD göstergesinde yer alan sinyal çizgisi ise alış ve satış sinyalleri için tetikleyici olarak kullanılmaktadır. MACD göstergesi 1970’li yıllarda Gerald Appel tarafından geliştirilmiştir.
Exbina forex işlem platformu olan Metatrader 4 işlem platformunda kullanılabilen teknik analiz göstergelerinden birisi olan MACD göstergesi, forex piyasalarında işlem yapan yatırımcıların en sık kullandıkları teknik analiz göstergelerinden bir tanesidir.
MACD GÖSTERGESİ NASIL YORUMLANIR?
MACD göstergesinin 3 tane önemli ve en çok kullanılan yorumlanma methodu vardır.
- Kesişmeler: MACD göstergesi sinyal çizgisinin altına düşerse bu aşağı yönlü bir sinyal oluşturmakta olup satış zamanının geldiğine işaret edebilmektedir. Tersi durumda ise MACD göstergesi sinyal çizgisinin üzerine çıkarsa bu yukarı yönlü bir sinyal oluşturmakta ve alış seviyelerinin geldiğine işaret edebilmektedir. Çoğu yatırımcılar yanlış sinyallerin önüne geçebilmek için kesişme seviyesinin de üzerini beklemektedirler.
- Ayrışmalar: Finansal bir ürünün fiyatı MACD göstergesinden ayrışırsa bu mevcut trendin sona erdiği anlamına gelmektedir.
- Anormal Yükselişler: MACD göstergesi anormal bir şekilde yükselirse bu kısa vadeli hareketli ortalamanın uzun vadeli ortalamayı yukarı yönlü ittiğini göstermektedir. Bu da ilgili finansal ürünün aşırı alım bölgesinde olduğu ve kısa sürede normal haline döneceğine işaret etmektedir. Yatırımcılar ayrıca sıfır çizgisinin altını ve üstünü de sinyal olarak dikkate almaktadırlar. MACD göstergesi sıfır çizgisinin üzerindeyken, kısa vadeli ortalama uzun vadeli ortalamanın üzerindedir ve yukarı yönlü hareketin devam edebileceğini göstermektedir. Sıfır çizgisinin altı ise bunun tam tersini ifade etmektedir.
Marjin Nedir?
Forex piyasalarında kaldıraç, lot gibi terimlerle birlikte en çok kullanılan terimlerden biri de marjindir. Marjin nedir genelde sıkça sorulan bir sorudur ve sıklıkla karıştırılan bir kavramdır. Teminat anlamına gelen marjin, farklı terimlerle beraber forex piyasasında kullanılmaktadır. Bir pozisyon açılırken kullanılan miktar başlangıç marjini (başlangıç teminatı) olarak adlandırılırken, daha ne kadar pozisyon açabileceğimizi serbest marjin (serbest teminat) de gözüken paramıza bakarak anlarız.
FOREX MARJİN SEVİYESİ NASIL HESAPLANIR?
Marjin hesaplaması yani bir başka deyişle marjin seviyesi forex piyasasında dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan biridir. Marjin seviyemizi varlık/serbest marjini oranlayarak buluruz. Bu seviye %75’in altına geldiğinde teminat tamamlama çağrısı/marjin çağrısı (margin-call) gelir, devamında %30’nin altına gelince de sistem en zararlı pozisyondan başlamak kaydıyla pozisyonlarımızı otomatik olarak kapatmaya başlar. Forex piyasalarında margin call uyarısı alındığında teminat tamamlamak zorunlu değildir.
FOREX MARGİN CALL NEDİR? MARJİN HESAPLAMA ÖRNEKLERİ:
Bir örnek verecek olursak, hesabımızda 5.000 USD paramız olduğunu ve 1/100 kaldıraç kullanarak işlemlerimizi yapacağımızı düşünelim. 5 lot USDTRY alış (long) işlemi yapmaya karar verdik. Bu işlem için gerekli başlangıç teminatı 5.000 USD’dir. Bu işlemden sonra serbest marjin seviyemiz ise 0 olacaktır. Bu pozisyonu açtığımız anda marjin seviyemiz ise %100’dür.
Şimdi; USDTRY fiyatı bizim açtığımız pozisyonun tersi yönünde hareket eder ve marjin seviyemiz yüzde 75’e gelirse, teminat tamamlama çağrısı alırız, işte buna margin call denir. Bu da demek oluyor ki artık pozisyonumuzu daha yakından takip etmeliyiz, çünkü marjin seviyemiz % 30’nin altına gelirse pozisyonumuz otomatik olarak elektronik işlem platformu olan MetaTrader4 tarafından kapatılacaktır.
Momentum Nedir?
Exbina forex işlem platformu olan Metatrader 4 işlem platformunda kullanılabilen teknik analiz göstergelerinden birisi olan Momentum göstergesi, önceden belirlenmiş olan bir süre içinde paritelerdeki değişimi yüzdesel olarak gösteren bir osilatördür. Diğer bir ifadeyle, ilgili paritenin belirlenmiş bir süre içinde ne kadar kazandırdığını veya kaybettirdiğini endeks olarak belirten bir göstergedir.
Momentum finans teorisinin açıklamakta zorlandığı bir piyasa anomalisidir. Herhangi bir finansal ürünün fiyatlarının yükseliyor olması gelecekte de fiyatların yükseleceğini garanti etmemektedir. Etkin piyasa hipotezine göre, fiyatlardaki artış arz ve talepteki değişiklikler yada o finansal üründe gelen yeni bir bilgi ile belirlenmektedir.
Momentum göstergesi aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır;
Momentum = Son Günkü Kapanış / x Gün Önceki Kapanış * 100
Momentum Göstergesi Nasıl Yorumlanır?
Momentum indikatörü, iki şekilde yorumlanır:
- Yöntem; bir trend izleme göstergesi olarak kullanmak mümkündür. İndikatör dip yapıp, yukarı döndüğü zaman AL, indikatör zirve yapıp, aşağı döndüğü zaman SAT kararı verilmelidir. Momentum İndikatörü yeni bir zirve veya dip yaptığı zaman ( geçmişteki zirve ve diplerle karşılaştırıldığında ), mevcut trendin devam edeceğini, ancak fiyatlardaki artış hızının yavaşladığını ve senedi yükselten faktörlerin etkilerinin artık zayıfladığını ve bir süre sonra fiyatların düşmeye başlayabileceğini göz önünde bulundurmalısınız. Yine de indikatörün ürettiği sinyalin, fiyat hareketi ile de onaylanmasını bekleyerek pozisyon değiştirmelisiniz. Örneğin, indikatör zirve yaptı ve döndü, satış için fiyatların da düşme belirtisi göstermesini beklemelisiniz.
- Yöntem Momentumun göstergesi geleceği haber veren bir gösterge olarak da çalışabilir. Fiyatlar yükselirken ve yeni zirveler yaparken, göstergenin yeni zirve yapamaması veya fiyatlar yeni dip yaparken, göstergenin yeni dip yapmaması. Bu durumda uyumsuzluk oluşmuş olur ve trend değişikliğinin erken sinyali olarak değerlendirmek gerekir.
Omuz Baş Omuz Formasyonu Nedir?
Omuz – Baş – Omuz formasyonu yukarı trendin bitişine işaret eden ve oluştuğu zaman trend dönüşünü simgeleyen bir teknik anazliz formasyonudur. Omuz baş omuz formasyonu teknik analizde sıklıkla karşılaşılan ve güvenilirliği yüksek teknik formasyonların başında gelmektedir. Bu formasyon güvenilirlik derecesi yüksek olan trend dönüş formasyonlarından biridir. Yükselen bir trendin sonlanmakta olduğunu ve düşen bir trendin başlayacağını gösterir.
Formasyonun oluşmasından önce yukarı yönlü bir trend oluşumunu gözlemlemek gerekmektedir. İkinci olarak sol omuz, yükselen trendin zirvesini oluşturmalı ve buradan hafif bir geri çekilme gözlemlenmelidir. Baş seviyesi (Hala yukarı trend içerisinde olmak kaydı ile) zirveyi oluşturmalıdır ve buradan hafif bir geri çekilme ile beraber sağ omuz oluşumu için tekrar bir yükseliş gözlemlenmelidir. Sağ omuzdan sonra gelecek düşüşle beraber boyun çizgisi olarak adlandırılan iki omuz noktasının düşük seviyeleri, destek konumundadır. Formasyonun geçerlilik kazanması için boyun çizgisinin hacimle beraber aşağı yönlü kırılması gerekmektedir. Bunun gerçekleşmesi ile beraber hedef nokta boyun çizgisi le baş arasında oluşan mesafenin boyun çizgisinden aşağı yöne eklenmesi ile hesaplanabilir.
OBO oluşmaya başlarken fiyatlar ralli yapmaktadır. Yükselişin ardından gelen küçük bir düzeltme hareketiyle grafik bir tepe yapar ve önce SOL OMUZ oluşur. Sonrasında yükseliş devam eder. Geri çekilmenin sonlandığı bölgeden alışların gelmesiyle yukarı yönlü hareket tekrar başlar fiyatlar daha büyük bir tepe oluşturarak sol omuz seviyesine geçer ve BAŞ oluşur. Baş oluştuktan sonra fiyatlar birinci omuz seviyesinde oluşan desteğe kadar geri çekilir. Bu destek seviyesine ‘’Boyun Çizgisi’’ adı verilir. Boyun çizgisinden gelen tepki alımlarıyla fiyatlar son kez yukarı bir hareket yaparak SAĞ OMZU oluşturur. Sağ omuz sol omuzla aşağı yukarı aynı seviyelerde oluşur. Sağ omuz tamamlandıktan sonra satışların güçlenmesiyle boyun çizgisi kırılır,formasyon tamamlanır ve yükseliş trendi omuz baş omuz formasyonuyla birlikte sonlanır. Kırılma sonrası gelen sert satışların etkisiyle boyun çizgisi ve başı oluşturan ikinci tepenin uzunluğu kadar geri çekilme beklenir.
Omuz baş omuz formasyonunda boyun çizgisi oldukça önemlidir. Formasyonun onaylandığı ve alım – satım karalarının verildiği destek/direnç çizgisidir. Boyun çizgisi sol omuz ve baş bölgesinden gelen satışların destek bulduğu noktalar birleştirilerek çizilir. Mutlaka yatay olmak zorunda değildir, aşağı ya da yukarı eğimli de olabilir. Boyun çizgisi aşağı yönde kırıldıktan sonra tekrar boyun çizgisine doğru yönelerek satış için ikinci bir fırsat verir.
Parite Nedir?
En basit anlatımıyla parite, ülke para birimlerinin birbirine oranını ifade eder. Ülke para birimlerinin faiz oranları ve ülkelerin içinde bulundukları ekonomik koşullar pariteleri etkileyen faktörler olarak sayılabilir. Örneğin, Türkiye’nin dış ticaret dengesi açısından, ihracatının büyük bir kısmının Euro cinsinden olması ve ithalatının büyük bir kısmının ise ABD Doları cinsinden olması nedeniyle, EURUSD (Euro Dolar parite) paritesinin önemi büyüktür.
PARİTE NASIL HESAPLANIR?
Euro: 3 TL Dolar: 2 TL ise Euro Dolar paritesi 3/2= 1,5 olacaktır. Bu durumda, Dolar Euro paritesi ise 2/3=0,66 olacaktır.
EURUSD parite alım (Uzun pozisyon) yapan bir yatırımcı, Euro almış karşılığında ABD Doları satmış olacak; satış (Kısa Pozisyon) yaptığında Euro satıp ABD Doları almış olacaktır.
Forex piyasalarında işlem gören ve işlem hacminin en yüksek olduğu paritelerin başında EURUSD paritesi (Euro/Amerikan Doları), USDJPY (Amerikan Doları/Yen), GBPUSD paritesi (Sterlin/ Amerikan Doları), AUDUSD (Avustralya Doları/Amerikan Doları) gelmektedir. Türkiye’de bunlara ek olarak USDTRY paritesi (Amerikan Doları /Türk Lirası) ve EURTRY (Euro/Türk Lirası) da sayılabilir.
Petrole Nasıl Yatırım Yapılır?
Forex hesabı açarak 5 gün 24 saat petrol işlemi yapabilir ve pozisyonlarınızı takip edebilirsiniz. Forex hesabı açabilmek için öncelikle forex deneme hesabı açmanız ve 6 iş günü içerisinde 50 işlem yapmanız gerekmektedir. Minimum alt limit ise 50.000 TL mukabili dövizdir. Forex piyasalarında 1/5 kaldıraç kullanarak UKOIL (İngiliz Brent Petrol) ve USOIL (ABD Ham Petrol) enstrümanlarında maksimum 1 ay vadeli olarak (vade sonu tarihleri daha önceden tarafınıza bilgilendirilir ve dilerseniz bir sonraki vade de tekrar işlem açabilirsiniz) en yakın vadeye petrol işlemleri yapabilirsiniz. Her ay vade değişimi olacağı için yani açık pozisyonların vade sonu tarihinde kapatılması zorunlu olduğu için, orta ve uzun vadeli yatırım yapmak isteyen ve risk algısı düşük müşteriler için uygun bir ürün değildir. Petrol işlemlerinde herhangi bir taşıma maliyeti bulunmamaktadır.
Pip Nedir?
Forex piyasalarında pip, en küçük fiyat adımı olarak geçmektedir. Tam açılımı ise point in percentage’dir. Paritelerin çoğunda 1 pip ilgili döviz çiftinin fiyatının on binde biri kadardır. Pip kavramı, forex piyasalarındaki kar/zarar hesaplamalarında veya spread hesaplamalarında sıkça kullanılmaktadır. Pip kavramı forex işlemlerinde tick olarak da ifade edilmektedir. Tick verilen fiyatın en son basamağı olarak da geçmektedir.
PİP HESAPLAMA – TİCK HESAPLAMA
Exbina Metatrader4 platformunda işlem yapan forex yatırımcılarının emir ekranında karşılaştıkları alış ve satış fiyatlarının arasındaki farka spread denir. Bu fark pip cinsinden hesaplanmaktadır. Aşağıdaki ekran görüntüsü üzerinden gitmek gerekirse; 1.12195 – 1.12192 sonucunda çıkan 0.00003 değeri, 0.3 pip olarak okunmaktadır.
Tick cinsinden söylemek gerekirse, 3 tick olarak belirtilmektedir. Forex piyasalarında işlem gören bazı enstrümanların fiyatları 5 basamaklı olduğu için bu ürünlerde en son hane tick olarak değerlendirilmektedir. Örneğin altın fiyatlarının 1380.20 – 1380.40 olduğunu varsayalım. Bu durumda iki fiyat arasındaki fark 0.20 pip yada 20 tick olarak belirtilmektedir.
RSI Nedir?
Göreceli(Relatif) Güç Endeksi (RSI), ilgili periyoddaki kapanış değerlerini periyodun bir önceki kapanış değerleriyle karşılaştırarak hesaplanan kısa ve orta vadeli trendin yönü hakkında öngörüde bulunmayı sağlayan bir indikatördür.
Fiyat grafiği ile RSI arasında uyumlu bir görünüm vardır. RSI indikatörü, kısa sürede tepki vermesinden dolayı zaman zaman fiyatlardan önce hareketi ettiği görülebilmektedir. Referans değerleri 30-70 seviyeleridir. 30 referans değerinin altında aşırı satım bölgesini ifade ederken trendin yukarı (AL sinyali) dönebileceğini, 70 referans değeri üzerindeki hareketler aşırı alım bölgesini ifade ederken trendin aşağı(SAT sinyali) dönebileceği sinyalini verir.
Pivot Noktaları Nedir?
Para ve sermaye piyasalarında işlem yapan bireysel ve kurumsal yatırımcılar, özellikle de forex piyasalarında teknik analiz yöntemlerine sıkça başvurur. Bu teknik analiz yöntemlerinden biri de pivot noktalarıdır. Kısaca bahsetmek gerekirse, pivot noktaları işlem yapılan enstrümanda destek ve direnç noktalarını belirlemekte öne çıkar. Şöyle ki pivot noktalarına göre hareket eden yatırımcılar daha çok trend hareketlerine önem verir ve kısa vadeden çok orta ve uzun vadeli pozisyonlar alır. Bu nokta pivot noktalarını gerçekten bakılması gereken teknik analiz araçlarından biri olarak karşımıza çıkarır. Bu sayede trendin değiştiği noktalar, ayı piyasasından boğa piyasasına veya tam tersi boğa piyasasından ayı piyasasına geçişler belirlenebilir. Pozisyon alan yatırımcılar, nerede pozisyonlarına zarar kes seviyesi koyacağını ve nerede pozisyon arttırması gerektiğini de hesaplayabilir. Trend dönüşüm noktaları özellikle forex piyasasında başarı için kilit bir konudur.
PİVOT NOKTALARI ÖRNEKLERİ:
Bir örnek verecek olursak, Euro Dolar paritesinde işlem yapmak isteyen bir yatırımcı o anki pivot noktalarını hesaplayarak 1.10 ve 1.15 seviyelerini bulduğunu farz edelim. Tabii ki her teknik analiz aracı gibi, pivot noktaları da görecelidir. Yatırımcı bu sayede, pivot noktalarını hesaplayarak 1.10 seviyesi aşağı kırıldığında Euro Dolar paritesinde aşağı yönlü bir pozisyon açabilir veya 1.15 seviyesi yukarı kırıldığında Euro Dolar paritesinde alış yönünde işlem yapabilir.
Scalping Nedir?
Forex piyasalarında sıkça adı geçen terimlerden biri olan scalping, teknik analiz yöntemleri ve farklı başka scalping teknikleri kullanarak çok kısa zaman aralıklarıyla çok sık alım satım yapmak ve bu şekilde kar elde etmeye çalışmaktır. Yurtdışında uzun zamandır bu piyasalarda işlem yapılması ile beraber, nasıl daha fazla kar elde edilebilir sorusuna cevap aranmaktadır. Bu sorunun alternatif cevaplarından biri de scalping statejileri ve scalping teknikleri geliştirmek olarak karşımıza çıkmaktadır.
FOREX SCALPİNG TEKNİKLERİ/SCALPİNG YÖNTEMLERİ
Günümüzde, uluslararası piyasalarda teknolojinin de gelişmesi ile beraber, algoritmik Trading veya HFT (High Frequency Trading/Yüksek Hızlı İşlemler) olarak da nitelendirilen, otomatik alım-satım teknikleri yaygınlaşmaktadır. Bilgisayar programları ile belirli bir algoritmaya dayanan bu işlemler, ABD hisse senetleri piyasasında işlem hacminin yaklaşık %50’sini oluşturmaktadır. Bu tarz hızlı emir gönderebilen bilgisayar programları vasıtasıyla, 5 gün 24 saat işlem yapılan foreks piyasalarında scalping yaparak kar elde etme imkânı bulunmaktadır.
SCALPİNG STRATEJİLERİ VE TEKNİKLERİ
Aslında tamamen kişiye özgü olması gereken bu yöntem, teknik analiz araçları ve genelde 15 dk.’yı geçmeyen grafikler kullanılarak oluşturulur. Yöntemi oluşturmak için ise yüzlercesi bulunan teknik analiz indikatörlerinden bir veya birkaçını seçip, bir trend yakalamak ve grafik üstüne bu indikatörleri yerleştirmek gerekir. Bu teknikle gerçek ortamda işlem yapmadan önce bu sistemin işleyip işlemediğini mutlaka demo forex hesaplarında test etmek gerekmektedir. Genelde yüzde 70’in üzerinde yakalanan bir başarı oranı, sistemi gerçek hayatta denemek için yeterli görülür. Sistem yaratmak için seçilen indikatörlerden bazıları ise, hareketli ortalamalar (moving averages), stochastic, relative strenght index ( relatif güç endeksi ) gibi trend bulmaya ve trendin neresinde alıp neresinde satmanız gerektiğini bulmanıza yardımcı olan göstergelerdir.
Swap Oranı Nedir?
Forex yatırımcılarının en çok merak ettiği konulardan biri olan swap oranları basit anlamda, işlem yapılan paritede iki para biriminin faiz oranı farkından ortaya çıkar. Ve yatırımcı eğer açmış olduğu pozisyon ile birlikte yeni bir tarihe geçerse bu oranlardan + veya – etkilenir. Eğer açılan bir pozisyon gün değişmeden kapatıldıysa yani gün içinde yapıldıysa o zaman herhangi bir swap söz konusu olmaz. Bunu bir örnekle açıklayacak olursak; aralarında oldukça fazla faiz farkı olan Amerikan Doları ( faiz oranı = 0,25% ) ve Türk Lirası ( 7,75% )nı ele alalım. Eğer yatırımcı dolar tl paritesinde BUY ( Alım ) işlemi yaptı ise USD’nin yükseleceğini ve Türk Lirası’nın değer kaybedeceğini düşünerek ABD Doları almış karşılığında ise Türk Lirası’nı satmış demektir. Burada yatırımcı faiz oranı düşük olan para birimini satın alıp karşılığında faiz oranı yüksek olan para birimi Türk Lirası’nı sattığı için, gün sonunda pozisyonunu kapatmayarak yeni güne taşıdığı USD/TRY pozisyonunda swap faizi ödemek zorunda kalacaktır. Öte yandan bunun tam tersi, dolar tl paritesinde SELL ( Satış ) işlemi yapan bir yatırımcı ise mevcut pozisyonunu yeni tarihe taşır ise swap geliri elde edecektir. Ayrıca forex piyasası işlemleri 2 gün valörlü olduğundan genellikle Çarşamba günleri swaplar x3 olarak yansıtılır ve hafta sonuna denk gelen zaman diliminin swapları hafta içinden uygulanmış olur.
FOREX PİYASALARINDA SWAP ORANLARI NASIL BELİRLENİR?
Uluslararası piyasalarda genellikle Londra bankalar arası para piyasasında likiditesi yüksek para birimlerinin USD cinsinden birbirlerine borç verme oranı olan LIBOR’a göre belirlenir. Ancak özellikle likiditesi düşük para birimlerinin merkez bankaları, politika faizi ve faiz bandı gibi birden çok faiz seçenekleri olduğundan egzotik diye tabir edilen ( majör olmayan ) dolar tl, Euro tl, dolar ruble gibi para birimlerinin swap faizleri, forex piyasasında fiyat sağlayan büyük bankalar ve piyasa yapıcı diğer fiyat sağlayıcı kurumların uygulamış oldukları swap oranlarında ufak farklılıklar oluşabilir.
Swap Nedir?
Forex piyasalarında swap, gecelik taşıma maliyeti/gecelik faiz olarak geçmektedir. Forex swap oranları hesaplanırken, iki ülke para birimi arasındaki faiz farkları dikkate alınır. Forex piyasalarında işlem gören bütün döviz çiftlerinde swap maliyeti bulunmaktadır. Swapsız forex hesap tipine, “islami” veya “swapsız forex” hesabı denilmektedir.
Foreks piyasasında işlemler MetaTrader 4 denilen elektronik işlem platformu üzerinden yapılmaktadır. Bu platformda, swap faizi/swap faizleri Amerikan Doları (USD) cinsinden gösterilmektedir. Ancak uluslararası piyasalarda, başka elektronik işlem platformlarında swaplar point cinsinden de gösterilmektedir. Aşağıdaki örnekte swap point’lerini bulabilirsiniz.
Swap Point | Swap Uzun | Swap Kısa |
---|---|---|
USDTRY | -0.00066 | 0.00057 |
USDZAR | -0.00202 | 0.00118 |
Swap pointlerin okunması şu şekildedir:
USDTRY (Dolar/TL) paritesinde, 1 lot uzun pozisyona sahip olunması durumunda gecelik, 66 TRY swap faizi ödenecektir.
USDTRY (Dolar/TL) paritesinde, 1 lot kısa pozisyona sahip olunması durumunda gecelik, 57 TRY swap faizi elde edilecektir.
Üçgen Formasyonu Nedir?
Trend devamına işaret eden formasyonlardan olan üçgen formasyonu, kendi içerisinde yükselen üçgen formasyonu, alçalan üçgen formasyonu ve simetrik üçgen formasyonu olmak üzere üçe ayrılır.
Yükselen üçgen formasyonu, simetrik üçgen formasyonu ile benzer olsa da üst bant trend çizgisi yatay olduğundan dolayı simetrik üçgen formasyonundan ayrılır. Yükselen üçgen formasyonu doğası gereği genel anlamda yukarı yönlü formasyonlardır; özellikle yukarı trend içerisinde meydana gelirse trendin devamının geleceğine dair bir işaret verir. Grafik oluşumu şu şekilde oluşur, piyasa aşırı alım bölgesindedir ve fiyatlar geri çekilmeye başlar. Fakat bir miktar geri çekilmeden sonra alıcılar tekrar devreye girer ve bir önceki en yüksek fiyat seviyesine doğru yeniden yukarı yönlü bir hareket başlar. Bu seviyeden tekrar satış gelir ancak alıcılar bu sefer bir önceki düşük fiyat seviyelerine gelmeden tekrar devreye girer ve yine bir önceki yüksek fiyat seviyesine doğru bir hareket olur. Her seferinde yeni yükselen düşükler meydana gelerek oluşan bu formasyon, en yüksek fiyat seviyesinin yukarı yönlü kırılması ile son bulur ve yukarı hareket devam eder. Bu direnç seviyesi kırılırken hacim tarafında ciddi anlamda artış olması beklenir. Hedef fiyat seviyesi olarak; üçgen formasyonunun oluşumunda ortaya çıkan en geniş bant aralığı kadar, direnç seviyesi kırıldıktan sonra bir hareket beklenir.
Alçalan üçgen formasyonu, simetrik üçgen formasyonu ile benzer olsa da alt bant destek çizgisi yatay olduğundan dolayı simetrik üçgen formasyonundan ayrılır. Alçalan üçgen formasyonu doğası gereği genel anlamda aşağı yönlü formasyonlardır; özellikle aşağı trend içerisinde meydana gelirse trendin devamının geleceğine dair bir işaret verir. Grafik oluşumu şu şekilde oluşur, piyasa aşırı satım bölgesindedir ve fiyatlar yukarı gitmeye başlar. Fakat bir miktar yukarı hareketten sonra satıcılar tekrar devreye girer ve bir önceki en düşük fiyat seviyesine doğru yeniden aşağı yönlü bir hareket başlar. Bu seviyeden tekrar alış gelir ancak satıcılar bu sefer bir önceki yüksek fiyat seviyelerine gelmeden tekrar devreye girer ve yine bir önceki düşük fiyat seviyesine doğru bir hareket olur. Her seferinde yeni alçalan yüksekler meydana gelerek oluşan bu formasyon en düşük fiyat seviyesinin aşağı yönlü kırılması ile son bulur ve aşağı hareket devam eder. Bu destek seviyesi kırılırken hacim tarafında ciddi anlamda artış olması beklenir. Hedef fiyat seviyesi olarak; üçgen formasyonunun oluşumunda ortaya çıkan en geniş bant aralığı kadar, destek seviyesi kırıldıktan sonra bir hareket beklenir.
Simetrik üçgen formasyonu, hem aşağı yönlü hem de yukarı yönlü trendler devam ederken meydana gelebilir ve alçalan yüksekler ile yükselen düşükler tarafından oluşur. Bu sayede, bu yükseklerin ve düşüklerin birleştirilmesiyle ortaya simetrik bir üçgen çıkar. Bu periyodda hacimlerde ciddi anlamda düşüşler gözlenir. Genelde formasyon, üçgeninin trend yönünde kırılması ile son bulur ve fiyatlar hacim artışı ile birlikte formasyonunun en geniş noktası kadar aşağı veya yukarı yönde hareket etmeye başlar.
Trend Çeşitleri Nelerdir?
Teknik analizde en önemli konseptlerden biri trenddir. Trend, herhangi finansal bir ürünün genel yönüdür. Trendin yukarı mı ya da aşağı mı olduğu bazı durumlarda net olarak belirlemek oldukça zordur. Grafikler genelde düz bir çizgi şeklinde yukarı veya aşağı trendler halinde hareket etmezler. Grafikler çoğunlukla inişli çıkışlı zigzag şeklinde hareket ederler. Teknik analizde, finansal ürünün yüksek ve düşük değerleri trendleri oluşturur.