Yatırımcının Psikoloji Rehberi
Kullanıcıların psikolojik ve duygusal durumu, yatırım miktarını etkileyen önemli bir faktördür. Yatırımcı sadece kazanç umudu ve kaybetme korkusuyla veya tedirgin bir halde pozisyona girerse, yatırım stratejisi ne kadar mükemmel olursa olsun zarara uğrama ihtimali çok yüksektir. Başarıya psikolojik olarak odaklanmak, gerçekte de başarı kazanabilmenin ana faktörüdür.
Eğer iyi kazançlar elde etmek istiyorsan psikolojik olarak da buna hazırlanırsan başarılı olma şansını yükseltirsin.
Bir yatırımcıyı gerçekten yatırımcı yapan ve diğer yatırım yapan insanlardan ayıran şey onun psikolojisidir. Paranızı değerlendirmeye çalıştığınız ilk anlarda yatırımın ne kadar psikolojiyle ilgili olduğunu kendi gözlerinizle gördünüz ya da göreceksiniz. Kayıplara sebep olabilecek diğer etkenler olan eğitim ve pratik eksiklikleri geliştirilip çözülebilecekken; psikoloji bu kadar kolay geliştirilemiyor ve farkındalık gerektiriyor. Şimdi size yatırım yaparken dikkat etmeniz gereken bazı psikolojik tehlikelerden bahsedeceğiz. Bu tehlikeler hakkında farkındalık geliştirmeniz yatırımınızdan kazanma şansınızı arttıracaktır.
Exbina’da ikili opsiyon ticareti yaparken psikolojik olarak kendinizi daha stabil hissetmeniz için bazı ipuçları derledik.
Kural 1: Bildiklerini Farket
Odaklanmış bir yatırımcı, yatırım yaptığı şirketin mali tablolarını ve dipnotlarını iyi bilmektedir. Şirket ve içinde bulunduğu sektör hakkında bilgi sahibidir. Elinde ekonominin büyümesiyle ilgili gerçekçi tahminler vardır. Şirket hakkında çıkan haberleri takip etmiştir ve fiyat hareketleri de önündedir. Yani bu yatırımcı neyi bildiğinin farkındadır. Bundan sonra fiyatların nasıl hareket edeceğini bilmediğinin de farkındadır.
Kural 2: Değişen Piyasanın Farkında Ol
Odaklanmış yatırımcı, işlemini takip ederken ekranda endeksin birden bire yön değiştirdiğini görür. Onun yatırım yaptığı hisseler de dahil olmak üzere bütün hisselere satış gelmektedir. Acaba bir haber mi çıktı, ne oldu diye haberleri taramaya, birilerine sorular sormaya başlar. Borsada düşüş başlamıştır. Bu sırada Avrupa da kırmızıya dönmüştür. Frankfurt DAX endeksi baş aşağı giderken Paris ve Londra endeksleri de düşmektedir. ABD piyasaları henüz açılmamıştır. Birbiri ardına kötü haberler gelmektedir. Durum giderek ümitsizleşmektedir. Yatırımcının canı sıkılmaktadır, terlemeye başlar. Panikleyen yatırımcı bir süre piyasayı ve haberleri izledikten sonra satışa geçer. Ve artık rahatlamıştır…
Kural 3: Gözlem ve İnceleme Yap
Olumlu haberler ekranlara gelir. Borsa artık kapanmıştır. Ertesi gün bir bakar ve piyasalar artıyla açılır. Satmış olduğu hisseler daha açılışta onun sattığının üzerinde bir fiyatla güne başlar. Şirket hakkındaki analiz değişmemiştir. Hisselerin değeri yapılan hesaplara göre hala daha ucuzdur.
Öyleyse ne olmuştur da yatırımcı satışa geçmiştir? Burada bilmediği bilinmeyen nedir?
Aslında bilmediği gözünün önündedir . Genetik mirası nedeniyle beyni peşin hükümlerle karar vermektedir. Yani, ”Modern Portföy Teorisi”
Modern Portföy Teorisi, 26 saniyelik bir mücadeledir. Darwin’in Evrim Teorisi’ne göre bütün canlılar hayatta kalmak ve nesillerini sürdürebilmek için bir mücadele içindedirler. Daha güçlü veya daha akıllı olan değil içinde bulunduğu ortama en iyi uyum sağlayabilenler hayatta kalabilmektedir. Ayrıca bu genetik avantaj diğer nesillerde güçlenerek devam eder…
Kimyasal bir maddeyi yaratmak için belirli kurallar vardır. Hassas ölçüleri kullanarak, belirli işlemleri doğru olarak yaparak istediğimiz kimyasal maddeyi elde edebiliriz. Ancak iş yemek yapmaya gelince olay değişmektedir. Kimi insan daha iyi aşçıdır. Elinin ayarı çok iyidir denir. Yemek yaparken ölçü kullanılır ancak bir de göz kararı diye soyut bir kavram vardır. İnsanlar rasyonel olarak risk ve getirileri ölçecek bir kafa yapısına doğuştan sahip değildir. Deneme hesabı açıp spekülasyon yapanlar ortada kaybedecek bir şey yokken başarılı olabilirken gerçek para ile spekülasyona başladıklarında başarısız olmalarının altında da bu temel içgüdüler yatar.
İnsan doğasında bir topluluğa ait olma dürtüsü vardır. Sürüden ayrılanı kurt kapar sözü de buna işaret eder. Yatırımcılar piyasada çıkan haberleri, yorumları ve endeksin hareketlerini sürekli takip ettikçe yorumlardan etkilenmeye başlarlar.
“Ben Yapabilirim!”
Bazı insanların kendine güveni gereğinden fazladır ve bu kişiler yatırım yaparken de haddinden çok risk alırlar. Uzmanlar yüksek kaldıraç oranlarını kullanmayın diye öğüt verseler de yüksek kaldıraç oranlarına talep devam etmektedir. Barry Ritholtz “Big Picture” adlı bloğunda, uçağa binmeye korkan bir adamın başında kask olmadan Harley motosikleti ile sokaklarda nasıl sürat yaptığını anlatır. Bu kişi kendi yeteneğine uzun yıllar uçmanın eğitimini almış olan pilotun yetenek ve bilgisinden daha çok güvenmektedir. Atalarımızın koca mamutları avlarken başaralı olup soylarını sürdürmesine yarayan kendilerine olan güvenleri yatırım yaparken pek faydalı değildir. Bu yüzden Exbina’da ikili opsiyon yatırımı yaparken, dengeli bir psikoloji aslında her şeyin anahtarı.